اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که درآمد صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در سال ۲۰۲۴ به حدود ۴۳ میلیارد دلار رسیده است. این نهاد تأکید کرده که از سال جاری دیگر به داده‌های مربوط به فرآورده‌های نفتی ایران دسترسی ندارد و به همین دلیل، محاسبات جدید تنها شامل نفت خام و میعانات گازی می‌شود.
به‌گفته EIA، این تغییر روش محاسبه باعث شده رقم برآوردی جدید پایین‌تر از گزارش‌های سال گذشته باشد، زیرا پیش‌تر درآمد حاصل از مایعات گازی و سایر مشتقات نفتی نیز در مجموع لحاظ می‌شد.
در این گزارش توضیح داده شده که میزان درآمد از ضرب حجم صادرات هر نوع نفت خام در قیمت متوسط جهانی آن به دست آمده و سپس جمع‌بندی شده است. داده‌های مربوط به حجم صادرات ایران نیز تا پیش از سال ۲۰۲۳ از منبع معتبر Energy Intelligence استخراج شده‌اند و در محاسبه نهایی، تخفیف‌های احتمالی در فروش نفت در نظر گرفته نشده است.
آمارهای تاریخی نشان می‌دهد درآمد صادرات نفت خام و میعانات ایران از ۵۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸، به ۱۱ میلیارد دلار در ۲۰۱۹ و سپس ۵ میلیارد دلار در ۲۰۲۰ کاهش یافت. اما این روند از سال ۲۰۲۱ مجدداً صعودی شد و به ۱۹ میلیارد دلار در ۲۰۲۱، ۳۸ میلیارد دلار در ۲۰۲۲، ۴۲ میلیارد دلار در ۲۰۲۳ و در نهایت ۴۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ رسید.
با توجه به سهم بالای نفت و میعانات در تأمین ارز کشور، هرگونه تغییر در آمارهای بین‌المللی می‌تواند بر تحلیل اقتصاد ایران تأثیر مستقیم بگذارد. در شرایطی که تحریم‌ها و نبود شفافیت رسمی همچنان ادامه دارد، برآوردهای نهادهایی مانند EIA و Energy Intelligence نقش مهمی در تصویرسازی از وضعیت واقعی درآمدهای نفتی ایران ایفا می‌کنند. با این حال، حذف داده‌های مربوط به فرآورده‌های نفتی از سوی EIA می‌تواند تصویری ناقص از کل درآمد انرژی ایران ارائه دهد و نیاز به بررسی منابع مکمل را بیش از پیش آشکار کند.
در نهایت، پرسش مهمی که ذهن بسیاری را درگیر کرده این است که با وجود رشد چشمگیر درآمدهای نفتی، این میلیاردها دلار دقیقاً به کجا می‌رود؟ آیا این سرمایه‌ها به توسعه زیرساخت‌ها، بهبود وضعیت معیشتی مردم و تقویت تولید ملی اختصاص می‌یابند، یا همچنان در چرخه‌های مبهم و غیرشفاف اقتصادی گم می‌شوند؟ پاسخ به این پرسش می‌تواند کلید درک واقعیت اقتصاد امروز ایران باشد.
