ایران در روزهای اخیر برای حفظ جایگاه خود در بازار نفت آسیا، به‌ویژه در چین، سطح تخفیف‌های نفتی را افزایش داده است. طبق داده‌های تجاری منتشرشده توسط خبرگزاری رویترز، قیمت نفت سبک ایران برای تحویل در ماه دسامبر با تخفیفی بین ۸ تا ۱۰ دلار کمتر از قیمت جهانی نفت برنت پیشنهاد شده است. این میزان تخفیف، بیشترین فاصله قیمتی در بیش از یک سال گذشته به شمار می‌رود و بازتابی از شرایط دشوار تجارت نفت ایران در سایه تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی است.
افزایش این تخفیف‌ها تحت تأثیر سه عامل اصلی رخ داده است. نخست، ریسک ناشی از تحریم‌ها باعث شده خریداران چینی، به‌ویژه پالایشگاه‌های مستقل، برای کاهش خطر جریمه‌های بین‌المللی، خواستار تخفیف‌های بیشتری شوند. دوم، رقابت با نفت روسیه که پس از جنگ اوکراین با تخفیف‌های سنگین به بازارهای چین و هند عرضه می‌شود، ایران را وادار کرده برای حفظ مشتریان خود وارد رقابت قیمتی شود. سوم، کاهش سهمیه واردات پالایشگاه‌های کوچک چین که توان مالی محدودی دارند، فشار بیشتری برای کاهش قیمت ایجاد کرده است.
در حال حاضر، قیمت جهانی نفت برنت حدود ۶۴ تا ۶۶ دلار در هر بشکه است. با در نظر گرفتن تخفیف ۱۰ دلاری، نفت ایران با قیمتی در حدود ۵۴ تا ۵۶ دلار در هر بشکه به فروش می‌رسد. این اختلاف قیمتی به‌طور مستقیم بر کاهش درآمدهای نفتی ایران تأثیر می‌گذارد، به‌ویژه در شرایطی که بودجه کشور و نرخ ارز داخلی وابستگی زیادی به درآمدهای حاصل از نفت دارد.
این تخفیف‌ها پیامدهای اقتصادی متعددی به همراه دارد. کاهش درآمد ارزی یکی از نتایج مستقیم این سیاست است، چرا که هر دلار تخفیف در حجم بالای صادرات روزانه، رقم قابل‌توجهی را شامل می‌شود. همچنین، در شرایطی که فروش رسمی با دشواری مواجه است، بازار به سمت کانال‌های غیرشفاف و واسطه‌محور سوق پیدا می‌کند. از سوی دیگر، رقابت نفتی در آسیا میان ایران، روسیه و عربستان شدت گرفته و هر کشور تلاش دارد سهم خود را در این بازار حفظ کند.
در نهایت، ایران برای حفظ جایگاه خود در بازار نفت، ناچار است هزینه بیشتری بپردازد. این تصمیم از منظر تاکتیکی قابل درک است، چرا که توقف صادرات می‌تواند زیان‌بارتر باشد، اما از منظر استراتژیک به معنای تداوم فشارهای اقتصادی و مالی در داخل کشور است.
